امید 
به طور کلی پمپ های رفت و برگشتی بر دو نوع می باشند:
عمل مستقیم محرکه بخار (direct – acting steam – driven) و پمپ های توانی. البته این پمپها، در انواع متفاوتی طراحی شده اند که برای مصارف ویژه ای در صنایع خاص، به کار می روند. برخی از آنها توسط سازندگانشان، به عنوان پمپهای روتاری طبقه بندی شده ولی در عمل، برای عملیات پمپاژ از حرکت پیستون یا پلانجر استفاده می کنند.
توجه: در این کتاب، عبارت کلی رفت و برگشتی برای این نوع پمپ ها استفاده خواهد شد.
- پمپ های توانی
این پمپ ها (شکل ۱۹۴)، دارای میل لنگی می باشند که اغلب توسط یک موتور الکتریکی، یک تسمه با یک زنجیر از خارج به حرکت در آورده می شود. به منظور کاهش سرعت خروجی محرکه، دنده ها اغلب بین محرکه و میل لنگ قرار می گیرند. در سرعت های ثابت، پمپ های توانی، تقریبا ظرفیت ثابتی را برای محدوده وسیعی از هدها فراهم می کنند و راندمان آنها نیز مطلوب می باشد. هنگامی که شیر رانش بسته می باشد، پایانه سیال (liquid end) که ممکن است از نوع پیستونی یا پلانجری باشد، فشار زیادی تولید خواهد کرد؛ بنابراین در عمل، برای محافظت از پمپ و لوله ها، از یک شیر سوپاپ (discharge relief valve) استفاده می شود. پمپ های عمل مستقیم، در هنگامی که مجموع نیروهای روی پیستون سیال با مجموع نیروهای روی پیستون بخار برابر شود، از حرکت باز می ایستند؛ ولی پمپ های توانی، قبل از آنکه از حرکت بیفتند، فشار زیادی را تولید خواهند کرد. فشار بازدارندگی از حرکت، چندین برابر فشار رانش پمپ های توانی است. پمپ های توانی، به ویژه برای مصارفی با فشار بالا، بسیار مناسب بوده و برای مصارفی مانند تغذیه دیگ بخار، پمپاژ لوله ای، صنایع پتروشیمی، و کاربردهایی مشابه، مورد استفاده قرار می گیرند. اولین پمپ های توانی نوع میل لنگ و فلایویل (crank – and – flywheel -type power pumps)، اغلب از نوع تحریک بخار ( steam- driven ) بودند. امروزه، موتور یا الکتروموتور محرکه شکل ۱۹۴ کاملا رایج می باشد، زیرا نحوه قرار گیری آنها، از نظر اقتصادی به صرفه تر است و هر چه اجزاء فشرده تر باشند، نیاز به مراقبت کمتری دارند. پمپ های توانی پلانجری فشار بالا، ممکن است افقی یا عمودی باشند. این نوع پمپها غالبا در پرسهای هیدرولیکی، صنایع پتروشیمی و مصارف مشابه به کار می روند. طرح های دیگری از پمپها را نیز می توان برای این گونه مصارف به کار برد. پمپ های توانی فشار بالا، اغلب عمودی می باشند ولی نوع افقی آنها نیز ساخته می شود.
- پمپ های نوع توانی کم ظرفیت
به این پمپ ها اغلب پمپ های ظرفیت متغیر، حجم و کنترل شده (cntrolled volumne و پمپ های تناسب دهنده (proportioning pumps) می گویند. کاربردهای اصلی این پمپ ها، در کنترل جریان سیال هایی با مقادیر کم هستند که به دیگ ها و تجهیزات صنعتی و موارد مشابه متصل می باشند؛ بنابراین این نوع پمپها، جایگاه مهمی در بسیاری از صنایع دارا می باشند.
توجه: ظرفیت این پمپ ها می تواند با تغییر طول سیلندر، تغییر کند.
- پمپ های نوع دیافراگمی
پمپ های دیافراگمی (شکل های ۱۹۵ و ۱۹۶) برای ظرفیت هایی بزرگ تر با سیال هایی خالص یا حاوی ذرات جامد استفاده می شود. این پمپ ها، همچنین برای سال های خمیری (thick pulp)، فاضلاب، گل و لای، محلولهای اسید الکالین و ترکیبات آب و ذرات جامد مورد استفاده قرار می گیرند. دیافراگم هایی که از مواد غیر آهنی و قابل انعطاف ساخته شده اند، بهتر از قسمت های آهنی برخی از پمپ های رفت و برگشتی می توانند در مقابل سایش و فرسایش از خود مقاومت نشان دهند. پمپ اسپری دیافراگمی نوع سیلندر کوتاه و سرعت بالایی که در شکل ۱۹۷ آورده شده، به شیرهای مکش و رانش دیسکی شکل مجهز می باشد. این پمپ، برای سیال های شیمیایی طراحی شده است.
- طرح های دیگر
انواع دیگری از پمپ های رفت و برگشتی، برای مصارف خاصی نیز طراحی شده اند. بسیاری از آنها در صنایع هیدرولیکی، روغن کاری، صنایع شیمی و موارد مشابه مورد استفاده قرار می گیرند.
ظرفیت و فشار واتش این پمپ ها، بسته به کاربردی که بدان منظور طراو متفاوت می باشد.
پمپ روتاری پلانجری تک عمل که در شکل ۱۹۸ نشان داده شده است، دارای چند پلانجر روی سطح یک دایره می باشد. هر پلانجر، به طور مشترک به یک صفحه لرزنده (wobbler) متصل است که با محرکه می چرخد. چرخش این صفحه، حرکت رفت و برگشتی پلانجرها را باعث می شود که خود موجب عملیات مکش و رانش می گردد.
جریان رانش این پمپ ها نیز یکنواخت است. پمپ پیستون – موازی ای که در شکل ۱۹۹ نشان داده شده، دارای محفظه ای (box) است (در شکل T با نشان داده شده که با C کنترل می شود. این امر، موجب کنترل خروجی سیال پمپ شده از دستگاه خواهد شد. در طرحی دیگر (شکل ۲۰۰)، محفظه سیلندر (cylinder barrel) و پیستون آن، با اختلاف زاویه ای حرکت می کنند که موجب تنظیم جریان رانش می شود. پمپ پیستون۔ افقی شکل ۲۰۱، دارای یک صفحه لرزنده W است که ثابت می باشد، پیستونهای P، عملیات پمپاژ مطلوب را فراهم می کنند.
