پمپ هایی که بر اساس استاندارد ۶۱۰ API طراحی و ساخته می شوند مطابق جدول ۲۴ به ۱۸ گروه طبقه بندی خواهد شد:
پمپ های هجده گانه ثبت شده در جدول ۲۴، عبارتند از:
پمپ های (OH) Hung-Over
در این سری از پمپ ها، پروانه پمپ، در یک طرف مجموعه یاتاقان قرار دارد. این سری از پمپ ها می توانند به صورت نصب افقی و عمودی طراحی شوند.
الف) پمپ های سری OH1
این پمپ ها از نوع افقی، End Suction و تک طبقه هستند. از مشخصه های ظاهری این پمپ ها، می توان بهmounted foot بودن محفظه حلزونی اشاره نمود (شکل ۲۶۵).
مشخصات پمپ های سری OH1، مطابق این استاندارد نبوده و هنگام کاربرد نیز، به سختی از رده این استاندارد، استخراج و استفاده می شود. در واقع استاندارد تأکید دارد که فقط در مواردی که سازنده، تجربیات موفق مشابهی جهت تأمین پمپ های OH1 برای سرویس مشخص دارد، از این سری پمپها استفاده نماید. مشکلات اصلی این پمپ های استهلاک زودهنگام قطعات سایشی، بلبرینگ ها و ارتعاشات نسبتا بالا است.
ب) پمپ های سری OH2
این پمپ ها از نوع افقی، End Suction و تک طبقه می باشند (شکل ۲۶۶). پایه نشیمن حلزونی این پمپ ها، در قسمت میانی پمپ قرار دارد (Centerline).
طبق استاندارد، پمپ های افقی Overhung باید بر اساس سری OH2طراحی شوند. پمپ های Centerline مشکلات طراحی پمپ های OH1 را نداشته و طراحی پمپ ها به گونه ای است که باید تمامی الزامات استاندارد را پوشش دهد.
ج) پمپ های سری OH3، OH4، OH5، OH6
این سری از پمپ ها، به پمپ های In – line عمودی شهرت دارند (شکل های ۲۶۷ تا ۲۷۰). از مشخصه های ظاهری مشابه در این سری از پمپ ها، می توان به نصب عمودی الکتروموتورها و همراستا بودن لوله های مکش و رانش اشاره نمود که باعث می شود علاوه بر صرفه جویی اقتصادی در لوله کشی ها، در حالاتی که کمبود فضای نصب وجود دارد نیز امکان نصب این پمپ ها میسر گردد.
توجه: تفاوت عمده در سری پمپ های گفته شده، در نحوه یاتاقان بندی و کوپلینگ پمپ ها است. در سری OH3، پمپ دارای محفظه یاتاقان بوده که باعث می شود ی نیروهای پمپ، جذب گردد و در نتیجه امکان استفاده از کوپلینگ های انعطاف پذیرم شود. استفاده از کوپلینگ های انعطاف پذیر، باعث می شود میزان ناهمراستایی های مجاز افزایش یافته و عملکرد پمپ، با لرزش کمتری همراه باشد.
در سری OH4، یاتاقان بندی پمپ، به صورت یک واحد جداگانه نبوده و نیروهای محوری، توسط الکتروموتور جذب می گردد. این امر، سبب می شود تا کوپلینگ الکترو پمپ به صورت صلب Rigid باشد.
پمپ های سریOH5 از نوع Closed Coupled است؛ یعنی شفت پمپ و الکتروموتور یکپارچه بوده و از کوپلینگ استفاده نمی شود. در این حالت نیز، نیروهای پمپ در الکتروموتور جذب می گردد
پمپ های سری OH6، مخصوص سرعت های بالا است. استفاده از گیربکس برای افزایش دور الکتروموتور، از مشخصه های بارز این پمپ ها میباشد. گیربکس، توسط کوپلینگ انعطاف پذیر به الکتروموتور متصل بوده و بین پروانه و گیربکس، کوپلینگ وجود ندارد. نیروهای محوری، توسط گیربکس جذب می گردد.
بر خلاف پمپ های سری OH4و OH5 پمپ های سری OH3 و OH6، تمامی الزامات این استاندارد را پوشش می دهد.
پمپ های Between Bearing ( BB )
در این سری از پمپ های پروانه پمپ، بین مجموعه یاتاقان بندی قرار دارد. نصب این سری از پمپ ها به صورت افقی طراحی شده و امکان طبقاتی بودن پروانه وجود دارد. از دیگر مشخصه های طراحی این پمپها، می توان به امکان Axially Split و radially Split بودن پوسته پمپ اشاره نمود که هر کدام از طرحها، مزایا و معایب متعددی داشته و عامل اصلی انتخاب نوع طرح، شرایط سیال پمپ شونده مانند گرانروی، دانسیته و آتشزا بودن می باشد. این سری از پمپ ها، اغلب در حالاتی که به اختلاف فشار زیادی نیاز است معمولا بیش از ۲۰ بار)، مورد استفاده قرار می گیرد.
نکته: نشیمن و پایه این پمپ ها روی شاسی، از نوع Cetter line می باشد و فقط درصورتی که دمای سیال کمتر از ۱۵۰ درجه سانتی گراد باشد، امکان نصب Foot mounted مجاز است.
الف) پمپ های سری BB1
این سری از پمپ ها، از نوع Axially Split بوده و امکان طراحی به صورت تک طبقه با دو طبقه نیز وجود دارد (شکل ۲۷۱). به عبارت دیگر، تمامی پمپ های Axially split یک طبقه یا دو طبقه، باید از نوع BB1 باشند. به این پمپ ها، عموما دو مکشه (Double Suction) نیز گفته می شود. از آنجا که طراحی پمپها به گونه ای انجام شده که نیروهای محوری بالانس می باشد، بنابراین ارتعاشات پمپ در حد قابل قبولی پایین می باشد. همچنین بالانس بودن این نیروها، سبب می شود که امکان افزایش قطر پروانه (بدون توجه به مسائل نیروهای محوری) میسر گردد؛ که این امر، موجب افزایش فشار خروجی این پمپ ها خواهد شد. از دیگر مزایای این پمپ ها، می توان به پایین بودن NPSHr در مقایسه با پمپ های تک مکشه اشاره نمود. کاربرد این پمپها، علاوه بر انتقال سیالات نفتی، در پمپ های آب آتشنشانی نیز می باشد.
ب) پمپ های سری BB2
این سری از پمپ ها، از نوع Radially split بوده و امکان طراحی به صورت تک طبقه یا دو طبقه در آنها وجود دارد (شکل ۲۷۲). به عبارت دیگر، تمامی پمپ های Radially Split یک طبقه با دو طبقه، باید از نوع BB2 باشند.
ج) پمپ های سری BB3
تمامی پمه های چند طبقه Axially split باید از نوعBB3 باشند. پمپهای Axially Split، اگر چه به دلیل سهولت تعمیر و نگهداری، بر پمپ های Radially Split ترجیح داده می شود، اما پروسه تولید پیچیده تری دارند (شکل ۲۷۳).
د) پمپ های سری BB4
پمپ های سری BB4 از نوع Radially Split و چند طبقه بوده، و تمامی الزامات این استاندارد را پوشش می دهد (شکل ۲۷۴). پیچیدگی در تعمیر و نگهداری، و همچنین سطح آب بندی بالا (در هنگام گذار از طبقات)، از عمده مشکلات طراحی این پمپ ها می باشد در ضمن این استاندارد با دیده شک با این پمپ ها برخورد می نماید.
به این پمپ ها، گاهی پمپهایSegmental – ring ، Ring – Section یا Tie – rod نیز گفته می شود. کاربرد این پمپ ها، بیشتر در پمپ های تغذیه دیگ بخار و آبرسانی می باشد.
ه) پمپ های سری BB5
تمامی پمپ های Double Casing یا همان Barrel Pump چند طبقه Radially split باید
از نوع BB5 باشند (شکل ۲۷۵)
پمپ های (vs) Vertically Suspended
در این سری از پمپ ها، قطعات هیدرولیک پمپ، در داخل مخزن و اغلب غوطه ور در سیال بوده و محرک پمپ، در بالای مخزن و توسط یک یا چند شفت خطی به پمپ متصل می گردد. اتصال محور سمت پمپ با محور سمت محرک (موتور)، از طریق یک کوپلینگ انعطاف پذیر میسر می باشد. این امر، باعث می شود که یاتاقان بندی این پمپها، به گونه ای باشد که تمامی نیروهای پمپ، توسط مجموعه یاتاقان، جذب گردد.
الف) پمپ های سری VS1
پمپ های سری VS1، از نوع دیفیوزری Single- Casing بوده و سیال خروجی، از داخل غلاف بالا می آید (شکل ۲۷۶). این سری از پمپ ها، به صورت تک طبقه با چند طبقه قابل طراحی می باشند، که در حالت چند طبقه، گاهی اوقات این پمپ ها را توربینی می نامند. از جمله معایب این پمپ ها، می توان به در معرض بودن شفت و اتصالات آن با سرعت و فشار سیال پمپ شونده اشاره نمود.
توجه: در حالاتی که سیال پمپ شونده خورنده است، باید برای محافظت شفت، تمهیدات لازم به عمل آید.
ب) پمپ های سری VS2
پمپ های سری VS2 از نوع حلزونی Single- Casing است و سیال خروجی، از داخل غلاف بالا می آید. طراحی این سری از پمپ ها، اغلب به صورت تک طبقه بوده، و به آر سری از پمپ ها، گاهی اوقات پمپ های کوزه ای نیز گفته می شود (شکل ۲۷۷).
ج) پمپ های سری VS3
پمپ های سری VS3 از نوع جریان محوری بوده، و تنها نوع جریان محوری استاندارد ۶۱۰ API می باشد (شکل ۲۷۸). سیال خروجی در این پمپ ها از غلاف بالا می آید. از مشخصه های این پمپها، می توان به این نکته اشاره کرد که فلنج خروجی پمپ می تواند در زیر زمین قرار گیرد (به شکل دقت شود، و با سایر پمپ های سری VS مقایسه گردد) و این امکان را می تواند فراهم آورد که تمام لوله کشی ها در زیر زمین صورت پذیرد. کاربرد این سری از پمپ ها، بیشتر برای انتقال آب دریا (و یا هر نوع آب ذخیره شده دیگر) جهت مصارف مختلف (کولینگ، شستشو و ..) می باشد.
د) پمپ های سری VS4
پمپ های سری VS4 از نوع حلزونی بوده و محور پمه، با چند شفت خطی (بر حسبه طول کلی پمپ) به هم متصل می گردد (شکل ۲۷۹). این سری از پمپ ها در زمره محبوب ترین و پرکاربردترین پمپ های سری VS جهت مصارف Drainage و تخلیه مخازن نفتی میباشد. به این پمپها، در اصطلاح عامیانه پمپ های شفت و غلافی گفته شده و گاهی اوقات نیز اصطلاحاتی مانند Sump Pump و… به آن می دهند
ه) پمپ های سری VS5
پمپ های سری VS5شباهت زیادی به پمپ های سری VS4 دارند (شکل ۲۸۰). تنها تفاوت عمده این پمپ ها، شفت یکپارچه و یاتاقان بندی قوی تر آن است. در بعضی طراحی ها، برای تنظیم پروانه پمپ، تمهیداتی پیش بینی می گردد. به این سری از پمپ ها، علاوه بر نام های مربوط به پمپ های سری VS4، پمپ های یک سر درگیر، گفته می شود.
و) پمپ های سری VS6
پمپ های سری VS6 از نوع Double casing و دیفیوزری است. از مشخصه های این پمپ ها، می توان به In – line بودن فلنجهای مکش و رانش اشاره نمود که مزایای زیادی از جمله کم جا شدن محل نصب و کاهش هزینه های لوله گذاری و عملیات نصب را در پی خواهد داشت (شکل ۲۸۱).
ز) پمپ های سری VS7
پمپ های سری VS7، از نوع Double casing و حلزونی می باشند. از مشخصه های این پمپ ها می توان به In – line بودن فلنج های مکش و رانش اشاره نمود که مزایای زیادی از جمله کم جا شدن محل نصب و کاهش هزینه های لوله گذاری و عملیات نصب را در پی خواهد داشت (شکل ۲۸۲).
بحث در مورد ملزومات، جزییات و ریز مشخصات استاندارد ۶۱۰API در این کتاب نمی گنجد؛ بنابراین فقط به این نکته بسنده می شود که این استاندارد، تقریبا بالاترین و مهم ترین استاندارد در دنیا بوده و سختگیرانه ترین شرایط کاری جهت پمپها را شامل می شود و چنین است که پمپ های مورد نیاز در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، بیشتر به دلیل شرایط خاص کاری و حساسیت بالا، باید دارای این استاندارد باشند
توجه: این استاندارد کلیه ملزومات استانداردهای اروپایی و۵۱۹۹ISO را با حساسیت بسیار بالا پوشش داده و به همین دلیل پمپ های این استاندارد جزو پسپاهای گران قیمت و کار در شرایط سخت و ایمنی بسیار بالا می باشند.
در قسمت پایانی کتاب (ضمائم و جداول) جداول متریال و پلان پمپ های ۶۱۰API آورده شده است.